Już pod koniec stycznia czołowe jednostki radzieckie osiągnęły linię rzeki Odry pod Kostrzyniem. Wojska niemieckie cofały się przez cały styczeń w popłochu, a słowa „Russische Panzer !” budziły trwogę i przerażenie w ich szeregach. Armia Czerwona błyskawicznie parła na zachód . Razem z nią walczyły polskie jednostki Pierwszej Armii Wojska Polskiego. Nasze oddziały zajęły Warszawę – potem szybkim marsz-manewrem wyzwoliły Bydgoszcz. Za Bydgoszczą był Wał Pomorski. Wiele żołnierskiej krwi przelano na zachodniopomorskiej ziemi. Polacy zdobyli między innymi Jastrowie, przełamali pozycję ryglową pomorskiej linii fortyfikacyjnej w rejonie Nadarzyc . 1 Brygada Pancerna krwią okupiła zdobycie Mirosławca, kawaleria wsławiła się szarżą pod Borujskiem. Wojska radzieckiego pierwszego i drugiego Frontu Białoruskiego po przekroczeniu umocnień Wału Pomorskiego, pod koniec lutego skierowały się na północ, w stronę wybrzeża Bałtyku. Na styku tych dwóch ogromnych formacji walczyła 1 Armia WP. Szóstego marca 1945 roku jednostki polskie otrzymały rozkaz zluzowania oddziałów radzieckich i oczyszczenia z sił niemieckich miasta Kolberg ( Kołobrzeg) . Wg informacji przekazanych dowództwu polskiej armii miasto miało być bronione jedynie przez volkssturm i maruderów uciekających przed radziecką nawałnicą ... nikt nie podejrzewał , że stanie się ono twierdzą o która przyjdzie polskim żołnierzom walczyć aż dziesięć dni. Szóstego marca jednostki polskie zajęły pozycje wyjściowe pod Kołobrzegiem. Poniższa mapa obrazuje położenie jednostek dzień wcześniej

Nocą wojsko polskie rozpoczęło luzowanie jednostek Pierwszej Gwardyjskiej Armii Pancernej. Tak rozpoczęła się bitwa o twierdzę Kołobrzeg ! Atak na miasto nastąpił dwa dni później...

Nie będziemy w tym miejscu opowiadać wam ze szczegółami przebiegu bitwy – w jednym skromnym artykule po prostu nie da się tego zrobić. O Kołobrzeskiej bitwie napisano książki, nakręcono filmy dokumentalne i fabularne, opublikowano setki jeśli nie tysiące obszernych artykułów. Powstały w końcu strony internetowe, opowiadające wyłącznie o tej jednej bitwie w śród nich najobszerniejszą i najbardziej rzetelnie oddającą historię zaciętego boju o bałtycki port jest strona http://www.festungkolberg.prv.pl/ . Zachęcamy do odwiedzenia jej i zapoznania się z przebiegiem działań .
Zapytacie zatem po co ten artykuł?
W lutym i marcu odbyliśmy podróż śladami walk o Kołobrzeg . Chcemy zaprezentować wam współczesny wygląd dawnego pola bitwy, chcemy uświadomić jak bardzo zmieniło się miejsce gdzie walczyli i ginęli żołnierze. Chcemy wreszcie zachęcić was do odbywania takich podróży, bo są one jedynym jak dotąd wynalezionym „wehikułem czasu” !

Oczywiście podróż taka nie jest mozliwa bez przynajmniej podstawowej wiedzy o przebiegu bitwy – zachęcam zatem do zapoznania ze stroną o której wcześniej pisałem. Abyście mogli zorientować się w topografii pola bitwy zamieszamy poniżej mapę. Prezentuje ona położenie linii obrony i rozmieszczenie jednostek w początkowej fazie bitwy tzn. w dniach 9 - 11 marca.

Zielone numerki na powyższej mapie to miejsca które zidentyfikowaliśmy i sfotografowaliśmy.
Numer 1 to ulica Trzebiatowska - droga prowadząca od południa do centrum miasta– z tego rejonu uderzała 6 Dywizja piechoty siłami 14-go pułku

Rejonem ześrodkowania pododdziałów była zburzona gorzelnia w miejscowości Więcemino - obecnie dzielnica Kołobrzegu

Na pierwszej linii niemieckiej obrony znajdował się duży kompleks koszarowy W skład linii wchodziły zabudowania tzw „białych ” oraz „czerwonch” koszar - na mapie oznaczone odpowiednio numerami 2 i 3 zdjęcia przedstawiają widok „białych” koszar od strony ul Trzebiatowskiej

Przez widoczne na powyższych zdjęciach pole atakowała polska piechota Rejon zabudowań koszarowych był silnie umocniony . Polacy szturmowali „z pola” bez żadnych ukryć terenowych . W murze otaczającym jednostkę obrońcy umieścili gniazda karabinów maszynowych i punkty oporu . Atak był przeprowadzany z południowego wschodu i z południa ( od strony miejscowości Złotów ) szczególnie silnym punktem oporu był tzw „długi budynek „ blok mieszkalny zlokalizowany w południowej części kompleksu „ białych koszar”

W wyniku uporczywych ataków okupionych dużą ilością poległych „ białe koszary” zostały zdobyte, jednakże kilkaset metrów dalej broniący twierdzy umocnili się w kolejnym kompleksie zabudowań – w „czerwonych koszarach” ich lokalizację na mapce oznaczyliśmy nr. 3.

Zdobycie „Czerwonych” przełamało pierwszą linię niemieckiej obrony – Polskie jednostki wkroczyły od południowego zachodu do miasta. Jednakże specyfika położenia geograficznego i topografia Kołobrzegu bardziej sprzyjała obrońcom niż atakującym

Od południowego wschodu na miasto nacierała 3 Dywizja piechoty wspierana na prawym skrzydle siłami radzeckiej 272 Dywizji Piechoty .Te właśnie siły miały stoczyć bój o centrum miasta . Na naszej mapce numerem 4 oznaczyliśmy ulicę Młyńską wiodącą od wschodu do przeprawy na rzece Parsęcie. Poniżej możecie zobaczyć jak wygląda ona teraz

7 pułk 3-ciej dywizji nacierał wzdłuż obecnej ul. Walki Młodych w kierunku centrum miasta. Zacięte boje stoczono w rejonie wieży ciśnień i wzdłuż wysadzanej drzewami alei. Miejsca te na mapce oznaczone są nr 5

Zacięte walki trwały po wkroczeniu polskich jednostek do ścisłego centrum Kołobrzegu
W rejonie Kołobrzeskiej katedry (nr 5)

Kolejne miejsce zroszone krwią poległych to rejon parowozowni na którą nacierała 4 Dywizja Piechoty

Po opanowaniu centrum miasta i przełamaniu pierwszej linii niemieckiej obrony walki przeniosły się do północnych dzielnic miasta . Siły niemieckie zdeterminowane do obrony twierdzy były wspierane desantami z morza, dzięki utrzymywaniu Kołobrzeskiego portu . Jednocześnie trwała ewakuacja drogą morską cywilnych mieszkańców miasta oraz uciekinierów. Po opanowaniu parowozowni rozgorzała walka o dworzec kolejowy (nr 7 )

W tym samym czasie żołnierze polscy nacierający od południa i południowego zachodu forsując Kanał Drzewny wkroczyli na Wyspę Solną (nr.8). Zdobycie silnie bronionej XVIII- to wiecznej reduty na północnym krańcu wyspy oraz opanowanie po krwawej walce jej południowych terenów umożliwiło uzyskanie dogodnych pozycji wyjściowych do rozpoczęcia walk o kołobrzeski port

Ostatnią fazę działań obrazuje poniższa mapa

Miasto zostało zdobyte 18-go marca rano. Tego samego dnia na widocznym na zdjęciu odcinku plaży pomiędzy ujściem Parsęty i molem został dokonany akt „Zaślubin Polski z morzem”

10 dni walk o miasto spowodowało w znacznym stopniu zniszczenie jego zabudowy. Trudno dziś odnaleźć konkretne miejsca konkretnych epizodów bitwy. Jendak kilka z nich odnaleźliśmy

W walkach o Kołobrzeg poległo lub zaginęło bez wieści 1013 Polaków . Prawie 3000 zostało rannych. W tym skromnym materiale nie powiedzieliśmy ani słowa o niemieckich obrońcach Twierdzy.. nie ze złej woli i nie z powodu uprzedzeń - wobec śmierci wszyscy są bowiem równi i krzyk konających wzywających, boga, diabła czy matkę, brzmi tak samo tragicznie zarówno po polsku, rosyjsku, jak i po niemiecku. Tak jak pisałem wcześniej skromne ramy tej publikacji pozwalają jednynie na "zaznaczenie" tematu.Materiał ten jest jedynie skromnym wstępem do zgłębienia historii walk o Kołobrzeg. Jeśli chcecie się dowiedzieć więcej szukajcie w książkach , szukajcie w internecie i odwiedzajcie miejsca przepełnione historią, bo warto spróbować jak działa "wehikuł czasu" jak "smakują " emocje gdy poczuje się , że własnie w tym miejscu gdzie teraz stoisz tworzyła się przeszłośc i przyszłość. Że właśnie w tym miejscu są czyjeś emocje , strach,, męstwo...czyjeś losy...

Aby obejrzeć wszytkie zdjęcia z Kołobrzegu kliknij TUTAJ

Nietoperz

Zdjęcia:
Krzysztof „bez ksywy” Wasil
Jędrzej Głuchowski
Nietoperz

Dziękujemy twórcom strony www.festungkolberg.prv.pl za udostępnienie materiałów i zdjęć archiwalnych, oraz panu Jędrzejowi Głuchowskiemu  za uzupełnienie porównawczego materiału fotograficznego oraz wskazanie  nieścisłości w tekście.

Bibliografia:
Emil Jadziak „Wyzwolenie Pomorza - Działania 1 Armii WP w operacji pomorskiej Armii Radzieckiej 6.III-7IV.1945” Wydawnictwo MON na zlecenie Akademii Sztabu Generalnego i Wojskowego Instytutu Historycznego Warszawa 1962 Z tej pozycji pochodzą zdjęcia i mapy.
Alojzy Soroga „Na drodze stał Kołobrzeg” wydawnictwo MON Warszawa 1980